خیانت همسر
مشکلات فردی
مشاوره جنسی
مشاوره خانواده
مشاوره زناشویی
مشاوره ازدواج پیش از ازدواج
فکر زیبا
مشاوره تلفنی
مشاوره آنلاین
مشاوره حضوری
مشاوران فکر زیبا
تماس با ما
تست اعتیاد، آزمایشی پزشکی برای شناسایی مصرف مواد مخدر یا محرک در بدن است که با بیش از ۹۵٪ دقت، از طریق نمونه‌هایی مثل ادرار، خون، بزاق و یا مو انجام میشود؛ این تست معمولا برای ازدواج، استخدام، مسائل قانونی یا شروع روند درمان گرفته میشود.
راستش رو بخواین، یکی از فضاهایی که توی اتاق درمان بارها باهاش روبه‌رو می‌شم، بحث «تست اعتیاد»ه. مراجع‌هایی میان که یا خودشون قراره این تست رو بدن یا نگران یکی از عزیزاشون هستن. گاهی هم پای یه استخدام وسطه یا یه ازدواج در آستانه شکل‌گیری. همیشه هم یه نگرانی توی نگاهشونه: «آیا معلوم میشه؟ اگه چیزی مصرف کرده باشم، چند روز توی بدن می‌مونه؟ اگه دارویی مصرف کنم، نتیجه عوض میشه؟»
من تصمیم گرفتم تجربه‌هامو از دل همین جلسات باهاتون به اشتراک بذارم. از سوال‌هایی که بارها شنیدم، تا نکته‌هایی که گاهی حتی گوگل هم نمی‌گه. اینجا قرار نیست فقط اطلاعات علمی بخونین، می‌خوام بهتون بگم پشت هر آزمایش اعتیاد یه داستان هست؛ داستان یه تصمیم، یه ترس یا یه نقطه شروع برای تغییر.
اگه احساس می‌کنی توی این مسیر پر از ابهام، به راهنمایی نیاز داری یا دلت می‌خواد قبل از هر تصمیمی با یه متخصص صحبت کنی، مشاوره اعتیاد می‌تونه شروع خوبی برات باشه.
در آزمایش عدم اعتیاد چه چیزهایی مشخص میشود
واقعیت اینه که آزمایش اعتیاد معمولا دنبال چند گروه مشخص از مواد می‌گرده. اینا جزو رایج‌ترین و شایع‌ترین مواد مصرفی هستن که تو تست‌های استاندارد بررسی می‌شن:
- مشتقات تریاک مثل: تریاک، شیره، مورفین، هروئین
- حشیش (ماریجوانا / THC)
- آمفتامین‌ها و مت‌آمفتامین‌ها: مثل شیشه، آیس
- بنزودیازپین‌ها: داروهایی مثل دیازپام، لورازپام، کلونازپام
- باربیتورات‌ها: داروهای آرام‌بخش خاص
- کوکائین
- متادون (حتی اگر برای ترک مصرف بشه، ممکنه توی تست مشخص بشه)
- بوپرنورفین (که بعضی‌ها به‌جای متادون استفاده می‌کنن)
تو بعضی شرایط خاص، ممکنه لیست آزمایش گسترده‌تر بشه یا مواد دیگه‌ای هم بهش اضافه بشه. حتی داروهای ترک اعتیاد هم اگه بدون نسخه و کنترل مصرف بشن، ممکنه دردسر درست کنن.
بیشتر بخوانید: مشاوره ترک اعتیاد
هزینه تست اعتیاد
وقتی صحبت از هزینه آزمایش اعتیاد میشود، عوامل مختلفی مثل نوع تست (ادرار، خون، مو یا تنفس)، تعداد مواد مورد بررسی و محل انجام آزمایش روی قیمت تاثیرگذار هستند. معمولاً آزمایشهای ساده‌تر مثل تست ادرار هزینه کمتری دارند و آزمایشهای تخصصیتر مثل آزمایش مو یا خون هزینه بیشتری می‌طلبند.
البته خوب است بدانید که برخی مراکز بیمه را هم قبول می‌کنند و این می‌تواند هزینه‌ها را تا حد زیادی کاهش دهد یا حتی آزمایش را برای شما رایگان کند. بنابراین پیش از انجام آزمایش، حتماً با آزمایشگاه یا مرکز درمانی تماس بگیرید و درباره هزینه و امکان استفاده از بیمه اطلاعات کامل کسب کنید تا بهترین انتخاب را داشته باشید.
آزمایش اعتیاد برای چه مواردی استفاده میشود؟
آزمایش اعتیاد فقط مشخص می‌کند که شما از مواد استفاده کرده‌اید یا خیر؛ اما نمی‌تواند اختلال سوءمصرف مواد یا اعتیاد را تشخیص دهد.
کاربردهای رایج آزمایش اعتیاد:
- استخدام: بسیاری از کارفرماها پیش از استخدام از شما می‌خواهند تست اعتیاد بدهید. در محل کار هم ممکن است آزمایش‌هایی انجام شود، به‌خصوص اگر حادثه‌ای در حین کار رخ دهد.
- ورزش: ورزشکاران حرفه‌ای یا غیرحرفه‌ای برای بررسی دوپینگ یا مصرف استروئیدها تست می‌شوند.
- درمان اعتیاد: برای بررسی روند ترک و مصرف در مراکز درمان اعتیاد انجام میشود.
- موارد حقوقی: ممکن است در تحقیقات کیفری، تصادف‌های رانندگی یا پرونده‌های دادگاه لازم باشد.
- جلوگیری از سوءمصرف داروهای تجویزی: اگر پزشک دارویی با پتانسیل اعتیاد برای شما تجویز کرده باشد (مثلا اپیویید برای درد مزمن)، ممکن است به‌طور دوره‌ای آزمایش اعتیاد انجام دهید.
انواع تست اعتیاد
وقتی مراجع وارد اتاق میشه و صحبت به تست اعتیاد می‌رسه، معمولا اولین سوال اینه: «خب، چجوری تست می‌گیرن؟ یعنی دقیقا از چی نمونه می‌گیرن؟ و من همیشه با همون لبخند آرامم می‌گم: «بستگی داره»
واقعیت اینه که تست اعتیاد فقط یه مدل نداره. بسته به موقعیت، نوع ماده مشکوک، دقت موردنیاز یا حتی هزینه، روش‌های مختلفی هست:
- تست اعتیاد ادرار متداول‌ترین و دقیق‌ترین روشه. خیلی از جاها، از آزمایشگاه‌های استخدامی گرفته تا کلینیک‌های ترک، همینو استفاده می‌کنن چون سریع و ساده‌ست.
- تست اعتیاد خون دقت بالاتری داره و بیشتر برای بررسی میزان ماده توی بدن استفاده میشه. برای فهمیدن میزان مواد مخدر در مدت زمان کوتاهی استفاده میشه.
- تست اعتیاد بزاق؟ بله، اونم داریم. راحت‌تره و زود نتیجه میده، ولی مدت تشخیص کوتاه‌تری داره.
- و آخرش هم تست عرق و مو هست، که بعضی وقتا برای بررسی مصرف در طولانی‌مدت (مثلا چند ماه قبل) استفاده می‌شن. البته گرونه و توی ایران خیلی رایج نیست.
خیلی وقتا مراجع تعجب می‌کنه وقتی می‌فهمه که یه آزمایش ساده ادرار می‌تونه تا چند روز یا حتی بیشتر، مصرف مواد رو نشون بده. ولی دقیق بررسی می‌کنیم که کدوم روش مناسب‌تره و چطور می‌تونه جواب دقیق‌تری بگیره.
تست اعتیاد ادرار
توی این تست، نمونه‌ی ادرار فرد گرفته میشه و بررسی می‌کنن که آیا موادی مثل تریاک، حشیش، شیشه، کوکائین، داروهای آرام‌بخش یا چیزهای مشابه توی اون وجود داره یا نه. چون مواد مخدر برای مدت‌های مختلفی توی ادرار باقی می‌مونن، میشه تا چند روز بعد از مصرف هم ردشون رو پیدا کرد.
تست اعتیاد ادرار تا چند روز نشان میدهد
حالا بذار برات بگم. مدت زمان باقی‌ماندن مواد توی ادرار، به عوامل زیادی بستگی داره: نوع ماده، مقدار مصرف، دفعات مصرف، متابولیسم بدن، سن، وزن، میزان آب بدن و کلی چیز دیگه. ولی به‌طور میانگین می‌تونیم این اعداد رو در نظر بگیریم:
| ماده مخدر | زمان ماندگاری در ادرار (حدوداً) |
|---|---|
| حشیش (ماریجوانا) | ۳ تا ۷ روز (مصرف زیاد: تا ۳۰ روز) |
| تریاک، هروئین، مورفین | ۲ تا ۳ روز (گاهی بیشتر) |
| شیشه (مت‌آمفتامین) | ۲ تا ۴ روز |
| کوکائین | ۲ تا ۴ روز |
| بنزودیازپین‌ها (مثل دیازپام) | ۳ تا ۷ روز |
| متادون | ۳ تا ۵ روز |
| بوپرنورفین | ۳ تا ۶ روز |
| باربیتورات‌ها | ۲ تا ۴ روز (نوع طولانی‌اثر: تا ۷ روز) |
| آمفتامین‌ها | ۲ تا ۳ روز |
بیشتر بخوانید: قرص کلونیدین و ترک اعتیاد
آزمایش خون برای تست اعتیاد
توی تست خون با یه سوزن کوچولو از رگ دست یه نمونه خون معمولا هم از رگ بازو گرفته میشه. این روش نه‌تنها امکان تقلب یا جابه‌جایی نمونه رو تقریبا به صفر می‌رسونه، بلکه خیلی دقیقتر از ادرار عمل می‌کنه.
چرا؟ چون تست خون می‌تونه مقدار واقعی مواد مخدر یا الکل رو توی لحظه‌ی نمونه‌گیری نشون بده. حتی بعضی از مارکرها مثل PEth که فقط مخصوص الکله، توی خون ردیابی می‌شن، اونم حتی با نمونههای خیلی کوچیک. پس اگه بخوای بدونی کسی همین حالا یا توی یکی‌دو روز اخیر مصرفی داشته یا نه، آزمایش خون یه ابزار دقیق و قابل اعتماده.
آزمایش خون برای اعتیاد تا چند روز نشون میده
آزمایش خون خیلی دقیق‌تره؛ اما محدودتره. یعنی برخلاف تست ادرار که ممکنه رد مواد رو تا چند روز یا حتی چند هفته نگه داره، تست خون فقط می‌تونه مصرف “تازه و نزدیک” رو نشون بده. در جدول زیر، می‌تونی مدت ماندگاری تقریبی مواد مختلف رو توی خون ببینی:
| نوع ماده مخدر | مدت قابل تشخیص در خون |
|---|---|
| ماریجوانا (حشیش) | ۲ تا ۱۲ ساعت (مصرف زیاد: تا ۲ روز) |
| تریاک، هروئین (اپیوئیدها) | ۶ تا ۱۲ ساعت |
| شیشه (مت‌آمفتامین) | ۱۲ تا ۳۴ ساعت |
| کوکائین | ۱۲ تا ۲۴ ساعت |
| بنزودیازپین‌ها | ۶ تا ۴۸ ساعت (نوع طولانی‌اثر: تا ۷۲ ساعت) |
| متادون | تا ۲۴ ساعت |
| الکل (PEth مارکر خاص) | تا حدود ۳ روز |
تست عرق برای تشخیص اعتیاد
این تست اعتیاد خیلی خاصه چون بر خلاف خون و ادرار که یه نمونه لحظه‌ای از بدن می‌گیرن، توی تست عرق یه پچ یا برچسب شفاف مخصوص روی پوست (معمولا روی بازو یا کتف) چسبونده میشه و اونجا تا چند روز یا حتی یک هفته می‌مونه. توی این مدت، بدن هر چی عرق کنه، پچ اون رو جذب می‌کنه و بعدا برای بررسی به آزمایشگاه فرستاده میشه. چه چیزهایی توی این تست مشخص میشه؟
- مواد مخدر مثل ماریجوانا، کوکائین، آمفتامین، مت‌آمفتامین، هروئین و مورفین
- مصرف مداوم یا مقطعی در طول مدت پوشیدن پچ
مزیت بزرگ این تست اینه که می‌تونه الگوی مصرف در یک بازه زمانی مشخص (مثلا ۷ روز) رو نشون بده، نه فقط یه لحظه خاص.
این تست برای کی استفاده میشه؟
معمولاً در مواردی که نظارت مداوم لازمه؛ مثل:
- آزادی مشروط
- حضانت کودک
- ترک اعتیاد تحت نظر
- بررسی رفتار فرد در طول زمان
پس اگه یه روانشناس یا پزشک دنبال بررسی پایداری در ترک مصرف باشه، تست عرق یه ابزار عالیه. نه فقط برای کشف مصرف، بلکه برای نشون دادن اینکه تو واقعا توی مسیر بهبودی هستی یا نه.
تست مو برای آزمایش اعتیاد
در این آزمایش، مقدار خیلی کمی از موهای نزدیک ریشه، معمولاً از پشت سر، بریده میشه. اگه کسی موی کافی روی سرش نداشته باشه، از موی بدن هم می‌تونن نمونه بگیرن. چرا؟ چون وقتی مواد مخدر وارد خون می‌شن، از طریق جریان خون به ریشه موها هم می‌رسن. موها این مواد رو توی ساختارشون ذخیره می‌کنن، درست مثل دفترچه خاطراتی که وقایع مصرف رو بی‌صدا ثبت کرده باشه.
برخلاف آزمایش‌هایی مثل ادرار که فقط مصرف اخیر رو نشون می‌دن، موها می‌تونن مصرف مواد رو در چند ماه گذشته هم لو بدن. معمولا هر سانتی‌متر از مو نماینده‌ی حدود یک ماه گذشته‌ست. یعنی اگر کسی سه ماه پیش هم مصرف داشته، احتمال داره توی آزمایش مو ردش پیدا بشه.
آمادگی قبل از تست اعتیاد
قبل از انجام تست، به مسئول مربوطه اطلاع دهید که چه داروهای تجویزی، بدون نسخه یا مکمل‌هایی مصرف می‌کنید؛ چون ممکن است روی نتیجه اثر بگذارد. همچنین از خوردن خوراکی‌هایی مثل دانه‌ی خشخاش خودداری کنید؛ چون ممکن است باعث نتیجه مثبت اشتباه شود.
لیست داروهای منفی کننده تست اعتیاد
در برخی موارد، مصرف برخی داروهای مجاز می‌تواند باعث نتایج منفی کاذب یا حتی دستکاری در نتیجه آزمایش اعتیاد شود. این داروها لزوماً به‌قصد پنهان‌کردن مصرف مواد مخدر استفاده نمی‌شوند؛ اما ممکن است با مکانیسم‌هایی مانند تداخل شیمیایی یا تاثیر بر سوخت‌وساز بدن، روند تشخیص را دچار مشکل کنند. در ادامه، به معرفی داروهایی می‌پردازیم که می‌توانند باعث اختلال در نتیجه تست اعتیاد شوند:
| دارو | اثر احتمالی بر تست اعتیاد |
|---|---|
| دیازپام | ممکن است باعث منفی شدن کاذب تست بنزودیازپین یا اختلال در شناسایی برخی مواد شود. |
| کلونازپام | به‌علت ساختار شیمیایی خاص، گاهی در برخی کیت‌ها شناسایی نمی‌شود یا با تأخیر اثر دارد. |
| دیفن‌هیدرامین | ممکن است با آمفتامین یا مت‌آمفتامین تداخل داشته باشد و جواب تست را تغییر دهد. |
| پروپرانولول | می‌تواند با کاهش فعالیت سیستم عصبی مرکزی، نشانه‌های مصرف برخی مواد را پنهان کند. |
| آمیتریپتیلین | یک داروی ضدافسردگی سه‌حلقه‌ای که ممکن است موجب اختلال در تفسیر نتایج تست شود. |
| فلورازپام | ممکن است مصرف سایر داروها را پنهان کرده یا باعث خطای تشخیص شود. |
| آتورواستاتین | احتمال تأثیر بر سوخت‌وساز مواد و نتیجه‌گیری تست در برخی افراد وجود دارد. |
| وارفارین | یک داروی ضدانعقاد که ممکن است باعث تغییر در متابولیسم مواد در خون شود. |
| فلوکستین و سایر SSRIها | این داروهای ضدافسردگی ممکن است با موادی مثل اکستازی یا آمفتامین‌ها تداخل نتیجه‌ای داشته باشند. |
| مترونیدازول | گاهی با برخی مواد توهم‌زا یا الکل تداخل دارد و ممکن است نتیجه را دچار خطا کند. |
بیشتر بخوانید: لیست داروهای منفی کننده تست اعتیاد
زمان منفی شدن تست اعتیاد
وقتی صحبت از منفی شدن تست اعتیاد میشه، باید بدونیم که جواب یکسانی برای همه وجود نداره. مدت زمان منفی شدن تست به خیلی چیزها بستگی داره؛ مثل نوع ماده‌ای که مصرف کردی، میزانش و حتی روش آزمایشی که قراره انجام بدی.
مثلا برای ماریجوانا معمولا تست ادرار بین ۳۰ تا ۶۰ روز ممکنه مثبت بمونه، ولی برای مواد دیگه این زمان کمتر یا بیشتر میشه. بدن هر کسی یه واکنش متفاوت داره و سرعت پاک‌سازی مواد از بدن فرق می‌کنه.
پس اگه دنبال جواب دقیق مدت زمان لازم برای منفی شدن تست اعتیاد هستی، بهترین کار اینه که با یه متخصص یا پزشک مشورت کنی. اینطوری نگرانی‌هات کمتر میشه و می‌تونی مسیر ترک یا درمانت رو با خیال راحت‌تری ادامه بدی.
خواندن جواب کیت آزمایش اعتیاد
وقتی کیت تست اعتیاد رو استفاده می‌کنید، خواندن نتیجه‌اش می‌تونه کمی استرس‌زا باشه، مخصوصا اگر اولین بار باشه. اما نگران نباشید، خواندن جواب کیت تست اعتیاد ساده‌تر از چیزی هست که فکر می‌کنید. معمولا کیت‌ها دو خط یا یک خط نشان می‌دن؛ یک خط کنترل که ثابت می‌مونه و خط تست که نشون میده ماده مخدر در نمونه وجود داره یا نه.
اگر دو خط دیده بشه، یعنی نتیجه منفی است و خبری از مواد مخدر نیست. اگر فقط یک خط کنترل دیده بشه و خط تست وجود نداشته باشه، یعنی نتیجه مثبت است و ماده مخدر در نمونه شناسایی شده. این نشانه‌ها کاملا واضح و راحت هستند، ولی اگر سوالی داشتید یا شک داشتید، حتما با یک متخصص مشورت کنید تا ابهامات شما برطرف بشه و استرس‌هاتون کم بشه.
انجمن پرسش و پاسخ تست اعتیاد
در پایان باید بگویم که تست اعتیاد ابزاری مهم و کاربردی برای تشخیص و کنترل مصرف مواد مخدر است و آگاهی از نحوه انجام آن و تفسیر نتایجش به شما کمک می‌کند تصمیم‌های بهتری برای سلامت خود یا عزیزانتان بگیرید.
هر سوالی که در این مسیر برایتان پیش آمد، دریغ نکنید و آن را با ما مطرح کنید. تیم روانشناسان ما آماده‌اند تا در کوتاه‌ترین زمان به سوالات شما پاسخ دهند و با اشتراک‌گذاری تجربه‌ها و راهنمایی‌های دقیق، همراه شما باشند.
همچنین با مرور سوالات دیگران می‌توانید نکات مهم و پاسخ‌های مفیدی پیدا کنید که به روشن‌تر شدن راهتان کمک می‌کند. همیشه یادتان باشد، دانستن و پرسیدن کلید حرکت به سمت زندگی سالم‌تر است و ما اینجا هستیم که در این مسیر همراه‌تان باشیم.
سوالات متداول آزمایش اعتیاد
تست اعتیاد چیست؟
تستی برای شناسایی وجود مواد مخدر یا متابولیتهای آن در نمونههای بدن مثل ادرار، خون یا مو.
تست اعتیاد تا چند روز مواد را نشان میدهد؟
بسته به نوع ماده و تست، از چند روز تا چند هفته قابل تشخیص است.
آیا مصرف داروهای مجاز روی نتیجه تست تأثیر دارد؟
بله، برخی داروهای تجویزی ممکن است باعث نتیجه منفی کاذب یا مثبت کاذب شوند.
کدام نمونه برای تست اعتیاد دقیقتر است؟
آزمایش خون و مو معمولا دقیقتر از آزمایش ادرار هستند.
آیا میتوانم در خانه تست اعتیاد انجام دهم؟
بله، کیتهای خانگی موجود است، اما برای نتیجه قطعی باید آزمایشهای تخصصیتر انجام شود.
ارسال مقاله برای دوستان تون 👇
